Enkele gemeenten vragen een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp via de Wmo, of zijn/waren van plan dat te doen. Een inkomenstoets die de hoogte van de eigen bijdrage moet bepalen is echter in strijd met de wet. Seniorenvereniging KBO-Brabant tekent protest aan bij de gemeente Land van Cuijk, waar het college van B&W deze onwettige inkomenstoets wil invoeren.

Op 28 september buigt de gemeenteraad van Land van Cuijk zich over het invoeren van een inkomenstoets bij de beoordeling of huishoudelijke ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) wordt toegekend. Bij een inkomen van 185 procent van het sociaal minimum zal in principe geen toekenning van hulp plaatsvinden, uitzonderingen daargelaten. Deze wijziging is ingegeven door een toenemend beroep op huishoudelijke ondersteuning na de invoering van het zogenaamd ‘abonnementstarief’ en het effect ervan op de gemeentelijke uitgaven. Doel is om deze uitgaven terug te dringen.

Maak pas op de plaats

KBO-Brabant is bezorgd over deze ontwikkeling en roept de politiek in Land van Cuijk op een pas op de plaats te maken en het voorstel niet te steunen. “Het is in strijd met de wet en de eensluidende jurisprudentie”, zegt Leo Bisschops, voorzitter van KBO-Brabant. “De Centrale Raad van Beroep, de hoogste bestuursrechter, heeft al klip en klaar uitgesproken dat de Wmo geen ruimte laat voor een inkomenstoets. Maatschappelijke ondersteuning moet volgens de wet voor een ieder toegankelijk zijn, ongeacht de hoogte van het inkomen en vermogen.”

Voor iedereen toegankelijk

Ook de minister van VWS was bij de invoering van het abonnementstarief duidelijk: “De Wmo 2015 dient voor iedereen toegankelijk te zijn. Het instellen van een inkomensgrens past daar niet bij”. Recent nog liet het ministerie weten dat gemeenten moeten stoppen met het stellen van een inkomensgrens voor huishoudelijke hulp. Rechtbanken hebben die lijn eensluidend gevolgd. “Er zijn recente uitspraken gedaan over een inkomenstoets bij het aanvragen voor huishoudelijke ondersteuning”, vertelt Bisschops. “Op grond van deze uitspraken hebben gemeenten op Zuid-Beveland in Zeeland besloten om de inkomenstoets niet langer te hanteren. Ook voor de gemeente Beesel in Limburg en de gemeenten Leusden en IJsselstein in Utrecht heeft de rechtbank bepaald dat een inkomenstoets niet gebruikt mag worden.”

Eigen bijdrage

In het raadsvoorstel dat ter behandeling op 28 september aan de gemeenteraad van Land van Cuijk is voorgelegd, wordt de indruk gewekt dat vooruit kan worden gelopen op een ontwikkeling die mogelijk in 2026 landelijk zal worden geformaliseerd, namelijk de nieuwe eigen bijdrageregeling naar inkomen en vermogen. “Maar wat het college van de Brabantse gemeente nu wil invoeren, is daarmee niet in overeenstemming”, benadrukt Leo Bisschops. “Natuurlijk begrijpen wij dat de gemeentelijke uitgaven onder druk staan door de toenemende vergrijzing en het verdwijnen van de verzorgingshuizen, waardoor mensen veel langer thuis blijven wonen. De voorgestelde oplossingsrichting – het invoeren van een inkomensgrens – deugt echter niet. De gemeente Land van Cuijk moet een andere oplossing zoeken, die wél past binnen de wet.”

‘Bestuurlijk ongehoorzaam’

Het bestuur van KBO-Brabant laat aan het college van B&W en de gemeenteraad van Land van Cuijk weten dat “het niet past om ‘bestuurlijk ongehoorzaam’ te zijn als de wet dit uitdrukkelijk verbiedt”. Voorzitter Leo Bisschops stelt dat een gemeente die een inkomenstoets invoert, haar inwoners dwingt om bezwaar te maken en vervolgens beroep in te stellen bij de rechtbank. “De gemeente wéét dat de burger in een dergelijke procedure gelijk zal krijgen. Ze dwingt hulpbehoevende burgers dan om kosten te maken, en neemt bovendien voor lief dat zij gedurende de procedure van hulp verstoken blijven.”

Verkeerde weg

KBO-Brabant vreest dat als de gemeenteraad van Land van Cuijk toch instemt met een inkomenstoets, andere gemeenten zullen volgen. “Dat is een verkeerde weg”, waarschuwt Leo Bisschops. “Welk signaal geeft een gemeente hiermee af aan haar inwoners, van wie zij vraagt zich aan de regels te houden? Is een overheid die willens en wetens regelgeving aan haar laars lapt als het financieel niet goed uitkomt nog wel integer te noemen? We hopen dat de gemeenteraad het voorstel naar de prullenbak verwijst. Gaat de gemeente Land van Cuijk tóch per 1 januari 2024 een inkomenstoets invoeren, dan zal KBO-Brabant burgers die zich hiertegen verzetten actief steunen in hun bezwaar- en beroepsprocedures.”